Mua xác chết để chờ nó hồi sinh
Doanh nghiệp xác chết là gì?
Trên thị trường chứng khoán có rất nhiều doanh nghiệp có giá ngang với mớ hành, cốc trà đá. Những doanh nghiệp này phần lớn (phần lớn thôi vì vẫn có những doanh nghiệp tốt nhưng giá rất rẻ vì không có giao dịch, cơ bản là không ai muốn bán) được gọi là xác chết vì chúng lỗ chổng vó trong nhiều năm, nhiều doanh nghiệp âm nhiều vào vốn.
Chuyện tìm xác chết để mua với niềm tin nó sẽ sống lại được nhiều nhà đầu tư thực hiện, nhưng chắc phải nhắc lại là nó không đúng và dễ dàng với đại đa số nhà đầu tư không chuyên.
Ai đã quản lý doanh nghiệp có thể thấy các rủi ro về nhân sự cao cấp và rủi ro pháp lý là rủi ro cấp cao nhất trong thang điểm quản trị rủi ro. Các dự đoán rằng doanh nghiệp sẽ phục hồi đều chỉ dừng ở phỏng đoán. Sẽ mất nhiều quý để biết nó có phục hồi được không. Trong rất nhiều trường hợp cái khó bó cái khôn. Ví dụ như doanh nghiệp lỗ nhiều năm, rất khó để điểm tín dụng cao để được ngân hàng cho vay với lãi suất ưu đãi. Rất khó để đối tác cho hạn mức tín dụng mà phải thanh toán ngay các đơn hàng từ nhà cung cấp. Nếu không có các ưu đãi về lãi suất, không có dòng tiền đều thì lúc nào cũng thiếu tiền và phải giật gấu vá vai. Thường những doanh nghiệp như thế này lợi thế cạnh tranh kém, chi phí quản lý doanh nghiệp cao, chi phí tài chính cao, lợi nhuận gộp thấp, doanh thu thấp và đã lỗ lại càng lỗ.
Cũng có những trường hợp các doanh nghiệp đang làm ăn tạm được, đột nhiên BLĐ bị thay đổi hoặc doanh nghiệp khác mua lại rồi bắt đầu đưa ra các kế hoạch phát hành thêm khủng để pha loãng, giá cổ phiếu cũng giảm tương ứng vì làm sao doanh nghiệp có thể làm ra được lãi tăng nhanh như việc phát hành thêm cổ phiếu. Vì vậy có nhiều mã sau một thời gian thì giá từ trên mệnh (10K) xuống chỉ còn vài K và cũng được xếp vào hạng trà đá.
Cổ phiếu của các doanh nghiệp xác chết
Kinh nghiệm cá nhân tôi thế này trong việc thử nghiệm và tìm tòi các xác chết tái cơ cấu:
- SBS sau tái cơ cấu còn được đồn đoán sẽ có 200 tỷ từ nước ngoài mang về. Tuy nhiên kinh doanh cốt lõi không có gì đặc sắc nên không gượng dậy được. Giá ngày xưa 7.x, 6.x giờ đang ở mức 1.3 (hiện tại 05/01/2017 nó có giá 0.9K/cổ phiếu).
- SDJ thua lỗ nhiều nên mất vào vốn chủ. Sau tái cơ cấu thì chuyển về Upcom. Tại upcom cũng kỳ vọng sẽ có lợi nhuận tốt tuy nhiên với mức lợi nhuận như hiện tại thì phải nhiều nhiều năm mới bù được lỗ lũy kế. Giá thời về upcom khoảng 1.8-2K thì sau khoảng gần 2 năm cũng vẫn ở 2K như hiện nay.
- OGC cũng có nhiều người mua ở mức giá 1.7 tới 1.9 để hy vọng nó bán các tài sản có giá trị đi trả nợ. Đời không như mơ, OGC tiếp tục báo lỗ và giá đã giảm về 1.24 chỉ sau vài tháng.
Những mã như trên chắc chắn không có cổ tức tiền được nên giữ chỉ hy vọng bán chênh lệch giá.
- TNB mua gom từ giá 5.x 6.x sau 2 quý kinh doanh khởi sắc do giá thép TQ giảm mạnh. Thời điểm đó 2 doanh nghiệp thép là VCA và TNB chạy trước doanh nghiệp khác (TDS khó mua). Lợi thế giá nguyên liệu giảm làm lợi nhuận từ SXKD cực tốt. Sau đợt kết quả quý 3 và quý 4 thì đến sóng ngày thép, TNB tăng lên đến 15.8 rồi bắt đầu tụt và có lúc thấp nhất xuống còn 8.x sau khi kết quả quý 1-16 không như kỳ vọng. Vấn đề là giá thép nguyên liệu TQ lại tăng, khi đó những doanh nghiệp ngắc ngoải với tồn kho cao như TLH lại có kết quả ngon và giá của nó sau năm sáu năm lại tăng lên được lên tới hơn gấp đôi cách đây một năm. Nói gì thì nói, mặc dù lợi nhuận có tăng nhưng không thực sự bền vững vì phụ thuộc quá nhiều vào giá vốn (nguyên liệu đầu vào) vì vậy lãi gộp thất thường và lợi nhuận sau thuế tương tự. Với mã này đã mang lại lợi nhuận rất tốt cho NĐT trong một giai đoạn nhất định, nhưng không duy trì được lâu dài. Có lần tôi liên hệ với BLĐ để hỏi về tình hình kinh doanh, một anh lãnh đạo công ty cho biết tình hình kinh doanh giảm sút làm CBNV không có thưởng, mọi người rất buồn.
Thời kỳ tăng giá của các mã này được khoảng 1-2 tháng nhưng thời kỳ đi ngang hoặc tăng giảm thất thường sẽ kéo dài cả năm và có thể giết chết những nhà đầu tư kiên nhẫn nhất. Muốn biết một doanh nghiệp có thực sự phục hồi được không chúng ta phải chờ khoảng 2 năm. Nếu không trường vốn, không có lòng tin vào doanh nghiệp và không thực sự kiên nhẫn thì rất khó để giữ vài năm.
Tại sao có những NĐT vẫn kiếm được tiền từ các cổ phiếu xác chết?
Có nhiều cách để có những NĐT kiếm được tiền từ các cổ phiếu xác chết.
Có thể đó là những người theo dõi cổ phiếu quá lâu, họ mua vào khi nó ở một mức giá nào đó và bán lại cho những người mới đến ở mức giá cao hơn nhằm kiếm chênh lệch ngắn hạn. Ví dụ nếu một cổ phiếu được mua với giá 1,2 và bán lại ở mức giá 1,3 thì người đó đã kiếm được 8% chỉ với 1 line chênh lệch. Họ có thể tiếp tục rình mua lại với giá 1,2.
Cũng có trường hợp sử dụng tin đồn để lôi kéo đám đông. Đến khi kết quả kinh doanh không đúng như đồn đoán thì giá sẽ quay lại với giá trị thực và những người tung tin đồn có thể thu được một khoản lợi nhuận không nhỏ.
Cũng có thể có người dùng các phân tích kỹ thuật để xác định được thời điểm mua vào – bán ra tốt. Nhưng theo phản ánh nói chung, rất hiếm người làm được điều này.
Cũng có trường hợp may mắn gặp được đúng doanh nghiệp tái cấu trúc thành công và những người nắm giữ từ khi giá còn như mới hành tới khi giá tăng theo sự phát triển của doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi nhuận xứng đáng, tuy nhiên trường hợp này rất hiếm, không dễ kiếm.
Bài học rút ra:
Đã đánh bạc thì xác định rõ ràng đánh bạc, đừng lẫn lộn giữa đánh bạc và đầu tư. Nếu định đánh bạc thì nên xác định một phần nhỏ trong tài khoản để nếu có mất thì cũng không quá ảnh hưởng tới tổng tài sản, đó chính là quản trị rủi ro.
Đầu tư giá trị cũng giống đi khai thác đá quý, rất dễ nhầm lẫn đá với đá quý. Mà đã là đá quý thì thường hiếm, không dễ kiếm và thanh khoản sẽ không lớn, khó phù hợp quy mô vốn lớn và những NDT không đủ kiên nhẫn mua gom vài trăm đến vài nghìn cổ mỗi phiên.
GiaoThong – 01/2017
#GiaoThong | #LuaChonCoPhieu
Bài 17: Giới thiệu các cuốn sách (nước ngoài) về chứng khoán – GiaoThong